เกร็ดความรู้ เทคโนโลยีจดจำใบหน้า (Face Recognition)

เทคโนโลยีในปัจจุบันมีการพัฒนาก้าวไกล และถูกนำมาใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันหลายอย่าง หนึ่งในเทคโนโลยีเหล่าที่มีบทบาทกับชีวิตของเรามากที่สุดก็คือ เทคโนโลยีการรู้จดจำใบหน้า หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ ระบบสแกนใบหน้า เทคโนโลยีที่นิยมนำมาใช้สร้างระบบรักษาความปลอดภัยด้วยการจดจำใบหน้า แต่ว่าเทคโนโลยีการรู้จดจำใบหน้านี้สามารถพัฒนาไปได้ไกล เกินกว่าที่ทำได้แค่จดจำใบหน้าของเราเท่านั้น

เทคโนโลยีการเรียนรู้จดจำใบหน้า(Face Recognition) คืออะไร ?

เทคโนโลยีที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเรียนรู้และจดจำโครงสร้างใบหน้าของมนุษย์ แล้วนำข้อมูลใบหน้าที่จดจำหรือตรวจจับได้ส่งไปให้ระบบ เพื่อนำไปใช้วิเคราะห์หรือประมวลผลในการทำงานในส่วนขั้นตอนอื่นๆ อีกต่อไป ซึ่งเทคโนโลยีที่นำระบบการเรียนรู้จดจำใบหน้า ไปใช้งานมากที่สุดคือ เทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับระบบความปลอดภัย ไม่ว่าจะเป็น ระบบ Access Control ระบบกล้องวงจรปิด หรือ ระบบรักษาความปลอดภัยในมือถือของเราก็ด้วย

หลักการทำงานของเทคโนโลยี Face Recognition

หลักการทำงานของ Face Recognition คือ การสร้างโมเดลการอ้างอิง ที่เรียกว่า “faceprint” ขึ้นมา โดยระบบจะวิเคราะห์จากลักษณะเฉพาะต่างๆ บนใบหน้า เช่น โครงหน้า ความกว้างของจมูก ระยะห่างระหว่างตาทั้งสองข้าง ขนาดของโหนกแก้ม ความลึกของเบ้าตา รวมถึงพื้นผิวบนใบหน้า (facial texture) เป็นต้น จากนั้น ระบบจะทำการสร้างจุดเชื่อมโยงบนใบหน้า (nodal points) เพื่อเปรียบเทียบกับรูปภาพที่ถูกเก็บไว้ในฐานข้อมูล (data base) ทั้งในลักษณะภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว เพื่อความแม่นยำในการระบุตัวตนของผู้ที่ต้องเข้าสู่กระบวนการตรวจสอบ

Face Recognition กับ ระบบสแกนใบหน้า

หลายๆ คนมักจะเข้าใจว่าระบบสแกนใบหน้ากับเทคโนโลยี Face Recognition นั้นเป็นระบบตัวเดียวกัน ดังนั้นจึงจะขออธิบายการทำงานของระบบสแกนใบหน้ากันก่อน ซึ่งมีหลักการทำงานอยู่ 2 ขั้นตอน ดังนี้

1. การตรวจจับใบหน้า (Face Detection) คือกระบวนการค้นหาใบหน้าของบุคคลจากภาพหรือวิดีโอ จากนั้นก็จะทำการประมวลผลภาพใบหน้าที่ได้สำหรับขั้นตอนถัดไปเพื่อให้ภาพใบหน้าที่ตรวจจับได้ง่ายต่อการจำแนก

2. การรู้จดจำใบหน้า (Face Recognition) คือกระบวนการที่ได้นำภาพใบหน้าที่ตรวจจับได้และประมวลผลแล้วจากขั้นตอนการตรวจจับใบหน้า มาเปรียบเทียบกับฐานข้อมูลของใบหน้าเพื่อระบุว่าใบหน้าที่ตรวจจับได้ตรงกับบุคคลใด แล้วจึงนำผลลัพธ์ที่ได้ ส่งไปให้ระบบหรือโปรแกรมเพื่อประมวลผลอื่นๆ ต่อไป

ดังนั้นเทคโนโลยีการรู้จำใบหน้า หรือ Face Recognition เป็นเพียงแค่ส่วนหนึ่งของระบบสแกนใบหน้าที่นำเทคโนโลยีตรวจจับใบหน้าเข้ามาช่วยด้วย จนเกิดเป็นเทคโนโลยี AI อัจฉริยะที่สามารถวิเคราะห์และจดจำใบหน้าของเรานั้นได้

ประโยชน์ของเทคโนโลยีการรู้จดจำใบหน้า (Face Recognition)

ดังที่กล่าวข้างต้นระบบที่นำเทคโนโลยี Face Recognition มาใช้มากที่สุดคือระบบรักษาความปลอดภัย อย่างระบบ Access Control ที่ใช้อุปกรณ์สแกนใบหน้าควบคุมการเปิดปิดประตู และนอกจากนี้ ยังสามารถนำไปใช้งานร่วมกับระบบลงเวลาได้ด้วย อย่างโรงเรียนแห่งหนึ่งที่ใช้ระบบสแกนใบหน้าในการลงเวลาเข้าออกโรงเรียนของนักเรียน แทนการสแกนบัตรหรือเช็คชื่อแบบปกติ

นอกจากนี้ในวิกฤตการณ์ COVID-19 ที่ประเทศจีน ก็ได้มีนำเทคโนโลยีการรู้จดจำใบหน้า มาใช้สร้างเครื่องวัดอุณหภูมิร่างกายด้วยภาพถ่ายความร้อน (Thermal Imager) มาใช้ในการคัดกรอกผู้มีโอกาสติดเชื้อ ซึ่งช่วยให้ไม่ต้องเข้าใกล้หรือสัมผัสตัวกับ ผู้คนเหล่านั้น ทำให้ลดโอกาสการติดเชื้อ COVID-19 และมีความแม่นยำในการระบุหน้าคนสูง สามารถระบุได้ว่าคนๆ นั้นเป็นใครแม้ใส่หน้ากาก

การพัฒนาของเทคโนโลยีการรู้จดจำใบหน้าในอนาคต

ในตอนนี้มีอุตสาหกรรมหลายๆ แห่งได้เริ่มมีการนำเทคโนโลยี Face Recognition และระบบสแกนใบหน้า มาพัฒนานวัตกรรมใหม่ให้แก่ตนเอง อย่างบริษัทแห่งหนึ่งที่พัฒนาเทคโนโลยีให้สามารถคาดเดาอารมณ์ของมนุษย์ ว่าสีหน้าของเขาตอนนี้กำลังรู้สึกอย่างไร หรือการพัฒนาประสิทธิภาพให้จดจำใบหน้าได้แม้จะปิดบังหน้าเพื่อค้นหาผู้สูญหายหรืออาชญกร ไม่แน่ว่าในอนาคตเราอาจจะได้เห็นนวัตกรรมใหม่ๆ ที่นำเอาเทคโนโลยี Face Recognition มาประยุกต์ใช้มากขึ้นอีกก็เป็นได้